Các liệu pháp điều trị rối loạn phổ tự kỷ

Có những liệu pháp áp dụng tại nhà hàng ngày giúp ích đáng kể cho sự phát triển của trẻ.Số lượng trẻ mắc tự kỷ càng ngày càng có xu hướng tăng, số ca phổ tự kỷ được phát hiện cũng nhiều lên, chính vì thế các liệu pháp điều trị cho phổ tự kỷ cũng được quan tâm và nghiên cứu, một số phương pháp chưa được công bố nhưng đã cho thấy hiệu quả của chúng trên những đối tượng tham gia  và nghiên cứu điều trị.

Chính vì mỗi trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ (ASD) đều có các triệu chứng riêng biệt, mỗi trẻ cần được điều trị đáp ứng các nhu cầu cụ thể của chúng. Có nhiều lựa chọn liệu pháp khác nhau đã được chứng minh là thành công trong việc cải thiện kỹ năng học tập, giao tiếp và xã hội của trẻ em mắc chứng ASD.

Phân tích hành vi ứng dụng (ABA - Applied Behavior 
Analysis)

Đây là một trong những liệu pháp được chấp nhận rộng rãi nhất dành cho trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ. Huấn luyện ABA có hiệu quả nhất nếu liệu pháp bắt đầu khi trẻ dưới 5 tuổi, mặc dù trẻ lớn hơn mắc ASD cũng có thể được hưởng lợi.

ABA giúp dạy các hành vi xã hội, vận động và lời nói, cũng như các kỹ năng lập luận, và hoạt động để quản lý hành vi thách thức. Nó dựa trên việc dạy những kỹ năng này thông qua quan sát và củng cố tích cực.

Để có được nhiều lợi ích nhất từ ​​việc phân tích hành vi được áp dụng, con bạn sẽ cần một liệu pháp riêng lẻ rộng rãi trong thời gian trung bình 25 giờ mỗi tuần. Một hạn chế là loại hình trị liệu chuyên sâu này đắt tiền.

Việc đào tạo ABA cũng sẽ hiệu quả nhất nếu bạn được tự mình đào tạo. Bằng cách đó, bạn có thể dạy con và không ngừng củng cố những hành vi tích cực. Tuy nhiên, việc sử dụng nó rất mất thời gian và cần nhiều kỹ năng để làm đúng.
Nhưng nó sẽ giúp con bạn khái quát những kỹ năng đã học. Nó cũng sẽ giúp giảm khả năng con bạn tham gia vào các hành vi không lành mạnh hoặc tiêu cực.

Can thiệp phát triển mối quan hệ - Relationship Development Intervention- RDI

Đào tạo RDI là một liệu pháp tương đối mới, đã được đăng ký nhãn hiệu cho chứng rối loạn phổ tự kỷ. Các nhà phát triển phương pháp điều trị cho rằng đào tạo RDI hiệu quả nhất khi trẻ bắt đầu được trị liệu khi còn nhỏ, nhưng nó có thể có lợi cho mọi người ở mọi lứa tuổi.

Đào tạo RDI nhằm mục đích dạy trẻ cách suy nghĩ linh hoạt và tham gia vào các mối quan hệ xã hội với người khác. Thông thường, đào tạo RDI bắt đầu bằng cách giúp trẻ phát triển mối quan hệ với cha mẹ và các thành viên khác trong gia đình. Nó rất giống với các liệu pháp khác cho ASD ở chỗ nó tập trung vào sự thiếu hụt cốt lõi của rối loạn - các kỹ năng xã hội và tương tác.

Sự tham gia của phụ huynh là chìa khóa thành công. Cha mẹ được dạy cách sử dụng tất cả các cơ hội như “những khoảnh khắc có thể dạy được”. Những khoảnh khắc này là cơ hội để con bạn tham gia và xây dựng các kỹ năng xã hội phù hợp hơn.
Vì đào tạo RDI tương đối mới nên không có nhiều bằng chứng lâm sàng cho thấy hiệu quả của nó. Tuy nhiên, các nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà phát triển của nó đã cho thấy sự cải thiện đáng kể ở trẻ em được điều trị bằng RDI.

Để cung cấp cho con bạn chương trình đào tạo RDI, bạn cần dành thời gian cho các buổi hội thảo hoặc xem video để tìm hiểu cách cung cấp cho con bạn một chương trình can thiệp hiệu quả. Những hướng dẫn cho bạn có thể vừa tốn thời gian vừa tốn kém.

Bạn cũng sẽ phải cam kết liên lạc thường xuyên với chuyên gia tư vấn chương trình RDI được chứng nhận, bao gồm các tương tác thường xuyên qua video với con bạn.

Tích hợp giác quan và các liệu pháp liên quan

Nhiều trẻ em mắc chứng ASD có các vấn đề về giác quan. Một số nhạy cảm quá mức với các kích thích như ánh sáng, tiếng ồn và xúc giác. Những người khác không đủ nhạy cảm.

Có một số liệu pháp đã thành công trong việc điều trị trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ. Mặc dù những liệu pháp này có thể giúp ích, nhưng không có tài liệu khoa học nào cho thấy liệu pháp cảm giác có hiệu quả trong việc điều trị chứng rối loạn.
Các nhà trị liệu có kỹ năng tiến hành liệu pháp cảm giác cho ASD làm việc trực tiếp với một đứa trẻ. Mục đích là giúp điều chỉnh phản ứng của trẻ với các kích thích bên ngoài.

Ví dụ, nếu trẻ quá mẫn cảm với việc bị chạm vào, nhà trị liệu sẽ làm việc để giải mẫn cảm cho trẻ theo thời gian. Nhà trị liệu có thể vuốt da của trẻ bằng các loại vải có kết cấu khác nhau để trẻ quen với cảm giác.

Nhà trị liệu cố gắng làm cho các hoạt động trở nên thú vị và giống như trò chơi đối với đứa trẻ. Bằng cách đó, liệu pháp cảm giác không trở nên quá sức đối với họ. Họ không bị ép buộc phải làm bất cứ điều gì, nhưng nhà trị liệu sẽ thúc đẩy ranh giới của họ để giúp họ cải thiện.

Các liệu pháp cảm giác khác nhau có thể được sử dụng để giải quyết nhiều vấn đề khác nhau ảnh hưởng đến trẻ em mắc chứng ASD. Ví dụ, quay trên ghế có thể làm giảm sự hiếu động thái quá ở một số trẻ. Các liệu pháp cảm giác khác có thể bao gồm lắc lư, liệu pháp rung và tập thể dục nhịp điệu.

Bạn và nhà trị liệu của con bạn có thể cần thử nghiệm nhiều phương pháp trị liệu khác nhau để xác định phương án nào giúp con bạn tiến bộ. Bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ thần kinh phát triển của bạn cũng có thể cung cấp hướng dẫn.

Bs Nguyễn Thị Ngọc Minh
Cambridge Center for Behavioral Studies: "Autism and ABA."

National Institute of Child Health and Human Development: "Autism Overview."

Association for Science in Autism Treatment: "Relationship Development Intervention."

Perceptual and Motor Skills: “A sensory integration therapy program on sensory problems for children with autism.”

Autism Speaks: “Relationship Development Intervention.”

Synapse: “Introduction to Applied Behavior Analysis.”