Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính - Benign Paroxysmal Positional Vertigo (BPPV)

Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính BPPV

Bạn bị chóng mặt, cảm thấy quay cuồng hoặc cảm giác chóng mặt ở một số vị trí đầu nhất định không? Ví dụ: quay sang một bên như khi bạn đang nằm trên giường hoặc nằm ngửa mà không có gôi, hoặc ngửa đầu ra sau để nhìn lên hoặc cúi đầu xuống như thể để buộc giày? Nó kéo dài vài phút hoặc nó có thể chỉ kéo dài vài giây?

Nếu vậy, rất có thể bạn mắc chứng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, hay còn gọi là BPPV (thường được gọi là "có đá trong đầu"). chóng mặt tư thế kịch phát lành tính là vấn đề về tai trong phổ biến nhất và là nguyên nhân gây chóng mặt, hoặc cảm giác quay sai. Nó có thể xảy ra chỉ một hoặc hai lần, hoặc có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần, hoặc hiếm khi kéo dài hàng tháng.
Chóng mặt là một trong những nguyên nhân gây tăng nguy cơ té ngã ở người cao tuổi, dẫn đến các chấn thương nghiêm trọng. Việc hiểu và phòng ngừa sự chóng mặt là điều cần thiết để tránh các vấn đề tiềm ẩn nguy hiểm này.

Nhận biết chóng mặt tư thế kịch phát lành tính BPPV, Mỗi từ là mô tả cụ thể cho tình trạng này:

 

• Lành tính—Nó không nguy hiểm đến tính mạng, mặc dù các triệu chứng có thể rất dữ dội và khó chịu.
• Cơn kịch phát - Nó xảy ra đột ngột, trong thời gian ngắn, dưới 60 giây.
• Vị trí—Một số tư thế hoặc chuyển động của đầu có thể kích hoạt cơn.
• Chóng mặt—Bạn cảm thấy như mình đang quay cuồng, hoặc thế giới xung quanh bạn đang quay cuồng.

Điều gì xảy ra ở tai với chóng mặt tư thế kịch phát lành tính  BPPV?

Cách chúng ta giữ thăng bằng khi di chuyển là nhờ sự tương tác phức tạp của cả tai trong, mắt, cơ và chân cũng như cách tất cả những điều này được xử lý ở não.
Ở tai trong, chúng ta có cơ quan thăng bằng phát hiện chuyển động và các cơ quan giữ thăng bằng phát hiện trọng lực. Các cơ quan trọng lực có các tinh thể canxi cacbonat nhỏ bên trong, chúng thường được gọi là thạch nhĩ - “đá”. Các thạch nhĩ nằm trong các ống của cơ quan tiền đình sẽ báo cho não bạn biết vị trí của đầu bạn. Tuy nhiên, khi có sự bất thường về vị trí của các viên thạch nhĩ sẽ dẫn đến những hiểu lầm về vị trí và tư thế.

Trong chóng mặt tư thế kịch phát lành tính BPPV, một hoặc hai viên thạch nhĩ bị bật ra khỏi cơ quan và rơi xuống các ống cân bằng. Không ai biết tại sao điều này lại thực sự xảy ra nhưng chúng làm ảnh hưởng đến kênh cân bằng của cơ thể.
Mối quan hệ giữa tai trong và mắt là thứ thường cho phép chúng ta tập trung vào môi trường xung quanh trong khi đầu đang di chuyển. Vì các tinh thể bị lệch đang di chuyển xung quanh cơ quan thăng bằng, nó khiến não nghĩ rằng một người đang di chuyển trong khi thực tế thì không. Nó nhầm lẫn khiến mắt chuyển động, khiến bạn có cảm giác như căn phòng đang quay cuồng. Những chuyển động mắt này được gọi là rung giật nhãn cầu.

Các triệu chứng của chóng mặt tư thế kịch phát lành tính BPPV là gì?

• Quay cuồng (chóng mặt), hoặc cảm thấy căn phòng quay cuồng
• Rung giật nhãn cầu
• Buồn nôn ói mửa
• Nổi/mờ/chóng mặt
• đổ mồ hôi / hoảng sợ

Điều gì phân biệt BPPV với các nguyên nhân gây chóng mặt khác bao gồm:

• Chóng mặt xảy ra sau khi thay đổi tư thế đầu như nằm thẳng, lật người trên giường, ngửa ra sau để nhìn lên hoặc cúi xuống để cúi xuống.
• Không có mất thính lực liên quan hoặc cảm giác đầy trong tai
• Một số buồn nôn, nhưng thường không nghiêm trọng và thường không liên quan đến nôn mửa
• Chóng mặt dừng lại ngay khi bạn quay đầu ra khỏi vị trí kích thích và quay trở lại vị trí ban đầu

Cần đến gặp bác sĩ ngay nếu chóng mặt kèm theo

• Điều quan trọng cần biết là BPPV sẽ KHÔNG gây chóng mặt liên tục không bị ảnh hưởng bởi chuyển động hoặc thay đổi vị trí. Nó sẽ KHÔNG ảnh hưởng đến các tình trạng khác như:
• Giảm nghe/ nghe kém.
• Ngất xỉu
• Đau đầu
• Các triệu chứng thần kinh như tê hoặc “kim châm:
• khó nói
• Gặp khó khăn trong việc điều phối các chuyển động của bạn.Nếu bạn có thêm bất kỳ triệu chứng nào trong số này, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay. Các rối loạn khác lúc đầu có thể bị chẩn đoán nhầm là BPPV.

Những nguyên nhân gây chóng mặt kịch phát tư thế lành tính?

• Sự thoái hóa tự phát biểu mô soan nang
• Chấn động mê nhĩ
• Viêm tai giữa
• Phẫu thuật tai
• Nhiễm virut  (ví dụ, viêm dây thần kinh tiền đình do vi rút)
• Chấn thương đầu
• gây mê kéo dài hoặc nằm trên giường quá lâu
• Vụ rối loạn tiền đình trước đây (ví dụ bệnh Meniere)
• Thu hẹp động mạch trước tiền đình

Điều trị chóng mặt kịch phát tư thế lành tính

Nghiệm pháp kích thích cho các triệu chứng mệt mỏi
Nghiệm pháp dịch chuyển thạch nhĩ
Điều trị bằng thuốc thường không được đề nghị

BPPV thường tự giảm xuống trong vài tuần hoặc vài tháng, nhưng có thể tiếp tục trong nhiều tháng hoặc nhiều năm. Bởi vì tình trạng này có thể kéo dài, điều trị bằng thuốc (như sử dụng trong bệnh meniere) không được khuyến khích. Thông thường, các tác dụng phụ của thuốc làm tồi tệ hơn.

Điều trị chóng mặt kịch phát tư thế lành tính tại nhà

Bởi vì BPPV khá là mệt mỏi, nên việc điều trị là để bệnh nhân thực hiện những cử động kích thích buổi sáng trong ngày trong một môi trường an toàn. Triệu chứng sau đó sẽ giảm cho đến hết ngày.
Nghiệm pháp chuyển động thạch nhĩ (thường là nghiệm pháp Epley, hoặc, theo cách khác, các nghiệm pháp Semont hoặc bài tập Brandt-Daroff) liên quan đến việc di chuyển đầu thông qua một loạt các vị trí cụ thể nhằm trả lại thạch nhĩ bị lệch về soan nang.
Sau khi thực hiện các nghiệm pháp Epley hoặc Semont, bệnh nhân nên giữ đầu thẳng hoặc thẳng đầu một nửa trong 1 đến 2 ngày, tránh cứng cổ hoặc căng cơ. Những nghiệm pháp này có thể được lặp lại khi cần thiết. Ngược lại, các bài tập Brandt-Daroff được thực hiện bởi bệnh nhân ở nhà 5 lần liên tiếp, 3 lần/ngày, trong khoảng 2 tuần hoặc tới khi không còn chóng mặt khi tập.
 
Nghiệm pháp Epley: Một cách điều trị đơn giản cho một nguyên nhân phổ biến của chứng chóng mặt

Tiên lượng và tái phát

Bạn có thể gặp lại các triệu chứng trong tương lai; không có loại thuốc nào đã được chứng minh có thể ngăn ngừa tình trạng này quay lại.

Nếu bạn có các triệu chứng BPPV trong tương lai, bạn nên yêu cầu bác sĩ giới thiệu bạn với các dịch vụ tiền đình hoặc sử dụng các câu hỏi ở trên để hướng dẫn bạn cách thực hiện chính xác để thử lại.

Hãy nhớ rằng, BPPV có thể điều trị được và các thao tác cũng như bài tập có thể làm giảm đáng kể chứng chóng mặt của bạn và các triệu chứng khác liên quan đến BPPV.

thông tin thêm

Patient information leaflet for BPPV

Dr. Minh

Nguồn
NHS
MDS
Bhattacharyya N, Gubbels SP, Schwartz SR
Hướng dẫn thực hành lâm sàng: Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (Cập nhật). Otolaryngol Head Neck Surg 156 (3) suppl, S1-S47.