Mất thính lực giác quan - Sensorineural Hearing Loss (SNHL)

Tổng quan.

Mất thính lực có thể được chia thành loại:
Mất thính lực dẫn truyền - Nghe kém dẫn truyền - Điếc dẫn truyền (các vấn đề trong việc truyền âm thanh đến tai trong)
Mất thính lực thần kinh giác quan  - nghe kém tiếp nhận - điếc tiếp nhận (các vấn đề về tai trong, hoặc ốc tai và/hoặc dây thần kinh thính giác kết nối tai trong với não).
Mất thính lực hỗn hợp: kết hợp cả 2 loại nghe kém trên.

Mất thính lực thần kinh giác quan (Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL) là gì
là tình trạng xảy ra khi có tổn thương đối với các tế bào lông nhỏ trong ốc tai và/hoặc dây thần kinh thính giác, khiến âm thanh thanh truyền đến tai trong nhưng không thể chuyển đổi thành điện thần kinh và truyền đến não được.

Ở trẻ em, các nguyên nhân phổ biến nhất của Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL bao gồm bất thường ở tai trong, biến thể di truyền, vàng da (hoặc vàng da hoặc lòng trắng mắt) và nhiễm vi-rút từ người mẹ khi mang thai.
Ở người lớn, Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL thường xảy ra nhất do lão hóa, tiếp xúc với tiếng ồn lớn, chấn thương đầu hoặc các tình trạng khác (xem bên dưới để biết thêm chi tiết).

Các triệu chứng của Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL là gì?

Các triệu chứng của Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL có thể bao gồm:

• Nghe bị kém, âm thanh lùng bùng xa xăm
• Khó hiểu lời nói
• Mất thính lực đột ngột hoặc liên tục, hoặc nặng dần
• Cảm giác đầy hoặc “nghẹt” trong tai
• Ù tai, nghe thấy các âm thanh như tiếng chuông trong tai.
• Chóng mặt

Tình trạng mất thính lực khó phân biệt nhất là khi chúng xảy ra âm thầm, đôi khi bản thân người bệnh không nắm được tình trạng nghe kém của mình. Do đó người bệnh cũng cần lưu ý về tình trạng nghe của mình nếu có các phàn nàn kèm theo như nghe nhạc hoặc để TV âm lượng quá lớn, để người khác phải nhắc đi nhắc lại câu hỏi nhiều, bản thân thấy không bắt kịp các cuộc hội thoại….

Lưu ý. Trẻ nhỏ là đối tượng khó phân biệt trong quá trình nghe kém, do trẻ không thể nhận biết được rằng mình đang nghe kém hoặc không thể nói cho người lớn biết. Đôi khi trình trạng nghe kém của trẻ dễ lẫn lộn với việc trẻ đãng trí và ham chơi.

Nhận biết nghe kém ở trẻ nhỏ

có thể dựa vào một số dấu hiệu cơ bản sau:
Dưới đây là một số dấu hiệu mất thính giác ở trẻ mới biết đi.

• Không trả lời tên của họ khi được gọi
• Dường như không nghe hoặc phản ứng với tiếng động lớn
• Không bập bẹ hoặc tạo ra nhiều âm thanh
• Không chỉ vào đồ vật hoặc người khi chúng được đặt tên
• Không làm theo hướng dẫn đơn giản
• Chậm phát triển lời nói
• Nói bằng một giọng trầm lặng
• Gặp khó khăn trong việc hiểu những gì người khác đang nói
• Thích xem TV hoặc nghe nhạc với âm lượng lớn hơn
• Hay tự kéo và nhéo tai
• Trẻ bị nhiễm trùng tai thường xuyên

Nếu bạn lo lắng rằng trẻ mới biết đi của mình có thể bị mất thính lực, điều quan trọng là phải gặp bác sĩ hoặc chuyên gia thính học để kiểm tra thính giác. Chẩn đoán sớm và điều trị mất thính giác là rất quan trọng để đảm bảo rằng con bạn phát triển các kỹ năng ngôn ngữ và lời nói bình thường.

Dưới đây là một số mẹo bổ sung để xác định mất thính lực ở trẻ mới biết đi:

     So sánh thính giác của con bạn với thính giác của những đứa trẻ khác cùng tuổi.
     Chú ý đến phản ứng của trẻ với âm thanh.
     Hãy hỏi bác sĩ hoặc chuyên gia thính học của trẻ mới biết đi để kiểm tra thính giác của trẻ khi kiểm tra định kỳ.

Nếu bạn nghĩ rằng trẻ mới biết đi của mình có thể bị mất thính lực, điều quan trọng là phải đưa trẻ đi khám bác sĩ hoặc chuyên gia thính học càng sớm càng tốt. Chẩn đoán và điều trị mất thính lực sớm có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề lâu dài về phát triển ngôn ngữ và lời nói

Nguyên nhân Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL hay nguyên nhân gây điếc tiếp nhận.

Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL xảy ra khi các tế bào lông nhỏ trong ốc tai và/hoặc dây thần kinh thính giác bị tổn thương.
Năng lượng âm thanh đến được ốc tai, nhưng các tế bào lông bị hư hỏng không thể chuyển đổi sóng âm thanh thành tín hiệu thần kinh truyền qua dây thần kinh thính giác đến não.

Bất thường thần kinh thính giác cũng sẽ gây ra SNHL. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm:

• Điếc đột ngột—có thể do vi-rút gây ra; bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng (tai mũi họng) hoặc bác sĩ tai mũi họng để được điều trị khẩn cấp có thể giúp phục hồi một số thính giác
• Lão hóa—Mất thính lực thần kinh giác quan Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL dần dần không thể đảo ngược (phổ biến nhất)
• Chấn thương âm thanh—tiếp xúc với tiếng ồn lớn (ví dụ: tiếng công nghiệp/máy móc hoặc tiếng nổ/tiếng súng gần tai; có thể ngăn ngừa được bằng cách bảo vệ thích hợp)
• Chấn thương đầu hoặc thay đổi áp suất không khí đột ngột— chấn thương khí áp
• Bệnh tai trong tự miễn dịch—hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công tai trong và gây mất thính lực dần dần ở cả hai tai
• Bệnh Ménière—một tình trạng đặc trưng bởi mất thính giác dao động, chóng mặt, đầy tai hoặc ù tai (được gọi là ù tai)
• Bệnh thần kinh trung ương—tổn thương gây ra bởi một tình trạng như bệnh đa xơ cứng
• Xơ cứng tai - xốp xơ tai—sự phát triển xương bất thường ở tai trong
• Dị tật tai trong bẩm sinh—bất thường về gen hoặc môi trường (nguyên nhân rất phổ biến ở trẻ em)
• Khối u —được gọi là “u bao sợi thần kinh tiền đình,” đây là khối u không phải ung thư trên dây thần kinh cân bằng liền kề, chèn ép dây thần kinh thính giác nối tai trong với não, gây ra Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL.
• Đã sử dụng các thuốc gây độc cho cho thần kinh nghe: thuốc hóa trị, thuốc sốt rét, thuốc ung thư, thuốc độc tai…

 

Chẩn đoán và Điều trị mất thính lực thần kinh giác quan - điếc tiếp nhận là gì?

Nếu bạn đang bị mất thính lực, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để có thể chẩn đoán chính xác.
Điều này rất quan trọng vì việc điều trị mất thính lực phụ thuộc vào nguyên nhân. Sau khi chẩn đoán được thực hiện, bác sĩ của bạn sẽ có thể nói chuyện với bạn về tất cả các lựa chọn điều trị. Một phần quan trọng của quá trình đánh giá sẽ là kiểm tra thính lực (thính lực đồ) do chuyên gia thính học thực hiện để xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng mất thính lực của bạn, cũng như xem đó là do dẫn truyền, do thần kinh giác quan hay kết hợp cả hai.

Chuyên gia tai mũi họng của bạn có thể đề xuất các lựa chọn điều trị cụ thể dựa trên kết quả kiểm tra thính giác của bạn hoặc các xét nghiệm tiềm năng khác như chụp CT hoặc chụp cộng hưởng từ.

Các lựa chọn điều trị có thể bao gồm:

Tiếp tục theo dõi sát với các bài kiểm tra thính giác lặp đi lặp lại
Điều trị nội khoa với thuốc:
corticosteroid (uống hoặc tiêm qua màng nhĩ) có thể được sử dụng để giảm sưng và viêm tế bào lông ốc tai sau khi tiếp xúc với tiếng ồn lớn;
thuốc lợi tiểu có thể được sử dụng cho bệnh Ménière
chế độ ăn ít natri
Đánh giá và lắp (các) máy trợ thính hoặc các thiết bị trợ thính khác
Ưu tiên chỗ ngồi trong lớp cho học sinh

Phẫu thuật để điều chỉnh nguyên nhân gây mất thính lực
Phẫu thuật cấy ghép thiết bị trợ thính
Mất thính lực thần kinh giác quan SNHL có thể được điều trị bằng cách sử dụng máy trợ thính thông thường hoặc thiết bị trợ thính cấy ghép. Một lần nữa, chuyên gia tai mũi họng và/hoặc chuyên gia thính học của bạn có thể giúp bạn quyết định thiết bị nào phù hợp nhất với bạn tùy thuộc vào kết quả kiểm tra thính lực và lối sống của bạn.

Lối sống ảnh hưởng đến sức nghe

Một số yếu tố về lối sống có thể ảnh hưởng đến mất thính lực thần kinh giác quan.
Bao gồm các:
Tiếp xúc với tiếng ồn lớn. Nguyên nhân phổ biến nhất của mất thính lực giác quan là tiếp xúc với tiếng ồn lớn. Nguyên nhân có thể là do nghe nhạc lớn, sử dụng dụng cụ điện hoặc làm việc trong môi trường ồn ào.
Tuổi. Mất thính giác giác quan phổ biến hơn khi mọi người già đi. Điều này là do các tế bào lông ở tai trong, chịu trách nhiệm về thính giác, có thể bị tổn thương theo thời gian.
Di truyền học. Một số người có nhiều khả năng bị mất thính lực giác quan do di truyền.
Một số loại thuốc. Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc hóa trị và thuốc kháng sinh, có thể làm hỏng các tế bào lông ở tai trong và dẫn đến mất thính giác thần kinh.
Điều kiện y tế. Một số tình trạng y tế, chẳng hạn như bệnh Meniere và chứng xơ cứng tai, cũng có thể làm hỏng các tế bào lông ở tai trong và dẫn đến mất thính giác thần kinh giác quan.

Có một số điều bạn có thể làm để giảm nguy cơ phát triển mất thính lực giác quan, bao gồm:

• Tránh tiếp xúc với tiếng ồn lớn. Nếu bạn phải ở trong môi trường ồn ào, hãy đeo nút tai hoặc bịt tai để bảo vệ thính giác của bạn.
• Kiểm tra thính giác thường xuyên. Nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn lớn, điều quan trọng là phải kiểm tra thính giác thường xuyên để đảm bảo rằng bạn không bị suy giảm thính lực.
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh. Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp bảo vệ thính giác của bạn bằng cách cung cấp cho cơ thể bạn các chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì sức khỏe. Hạn chế ăn mặn và sử dụng rượu, cafe quá nhiều.
• Tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục có thể giúp cải thiện sức khỏe và tinh thần tổng thể của bạn, điều này cũng có thể giúp bảo vệ thính giác của bạn.
• Bỏ hút thuốc. Hút thuốc có thể làm hỏng các tế bào lông ở tai trong và dẫn đến mất thính lực thần kinh giác quan.
• Hạn chế uống rượu. Rượu có thể làm hỏng các tế bào lông ở tai trong và dẫn đến mất thính lực thần kinh giác quan.

Nếu bạn cho rằng mình có thể bị mất thính lực thần kinh giác quan, điều quan trọng là phải gặp bác sĩ hoặc chuyên gia thính học để được chẩn đoán và điều trị. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp cải thiện thính giác và chất lượng cuộc sống của bạn.

Bởi
Dr. Nguyễn Minh
theo
AMERICAN ACADEMY OF OTOLARYNGOLOGY — HEAD AND NECK SURGERY
American Speech-Language-Hearing Association
NHS