Hội chứng Ramsay Hunt - Ramsay Hunt Syndrome
Post date: 06/09/2023
Hội chứng Ramsay Hunt Syndrome (RHS), còn được gọi là herpes zoster oticus, là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng gây ra tình trạng yếu hoặc liệt mặt và phát ban ở tai ngoài.
Cùng một loại vi-rút gây bệnh thủy đậu và bệnh zona, vi-rút varicella zoster (VZV), có thể lây lan và ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt, dây thần kinh điều khiển vận động của mỗi bên mặt. Vi-rút cũng khiến tai nổi ban đỏ nghiêm trọng và đau đớn.
Hội chứng Ramsay Hunt RHS gây ra bởi sự tái hoạt động của vi-rút herpes zoster có thể đã gây ra bệnh thủy đậu ở thời thơ ấu. Varicella-zoster cùng chủng virus herpes, bao gồm các vi rút gây lở loét lạnh và herpes sinh dục. Nhiều trong số những loại virus này có thể nằm ẩn trong hệ thống thần kinh sau khi nhiễm đầu tiên và không hoạt động trong nhiều năm trước khi gây ra nhiễm trùng khác.
Yếu tố nguy cơ gây hội chứng Ramsay Hunt.
Bất cứ ai bị bệnh thủy đậu có thể phát triển hội chứng Ramsay Hunt.
Nếu hệ thống miễn dịch không tiêu diệt tất cả các virus varicella-zoster trong nhiễm trùng ban đầu, virus có thể kích hoạt lại sau đó và làm lây nhiễm dây thần kinh mặt – gây ra hội chứng Ramsay Hunt. Phản ứng của virus này cũng có thể gây ra các rối loạn khác, bao gồm cả bệnh zona (herpes zoster). Các nhà nghiên cứu không hiểu rõ làm thế nào hay tại sao virus varicella-zoster lại xuất hiện.
RHS xảy ra ở một trong số 20.000 người mỗi năm, thường ở người lớn tuổi nhưng hiếm khi xảy ra ở trẻ em. Nó có thể ảnh hưởng đến nam giới và phụ nữ như nhau.
Nhóm những người có thể suy yếu dễ nguy cơ nhiễm bệnh cần lưu lý tránh xa các trường hợp nghi bệnh gồm:
Những người chưa bao giờ bị thủy đậu hoặc đã tiêm vắc-xin thủy đậu.
Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu.
trẻ sơ sinh.
người mang thai.
Nếu được điều trị trong vòng bảy ngày kể từ ngày đầu tiên, hầu hết những người bị hội chứng Ramsay Hunt không có biến chứng lâu dài. Tuy nhiên trong một số trường hợp, ngay cả với điều trị kịp thời, Ramsay Hunt có thể gây ra mất thính lực vĩnh viễn và liệt mặt.
Các biến chứng khác có thể có của hội chứng Ramsay Hunt bao gồm:
Bất thường trên khuôn mặt.
Một vấn đề được gọi là mặt chuyển động bất thường có thể phát triển nếu các nhiễm trùng nghiêm trọng thiệt hại dây thần kinh mặt và dây thần kinh phát triển trở lại không đúng chỗ. Điều này có thể gây ra dây thần kinh phản ứng không phù hợp, chẳng hạn như chớp mắt hay chảy nước mắt khi đang nói chuyện, cười hoặc nhai.
Tổn thương mắt bị.
Liệt mặt được gây ra bởi hội chứng Ramsay Hunt có thể gây khó đóng mí mắt ở phía bên mặt ảnh hưởng. Đóng mí mắt không hoàn toàn có thể dẫn đến thiệt hại mặt trước của mắt (giác mạc). Điều này thiệt hại này có thể gây đau mắt và mờ mắt.
Tổn thương các phần khác của cơ thể.
Trong trường hợp hiếm hoi, zoster virus thủy đậu có thể lan sang các dây thần kinh khác, hoặc đến não hoặc tủy sống, gây đau đầu, đau lưng, thờ ơ và yếu chân tay.
Đau dây thần kinh.
Đau dây thần kinh sau tổn thương thần kinh do virus có thể phát triển như là kết quả của tổn thương sợi thần kinh. Sợi thần kinh bị hư hỏng không thể gửi tin nhắn từ da đến não như thường làm. Thay vào đó, các thông tin trở nên bối rối và phóng đại, gây ra đau đớn có thể kéo dài lâu sau khi các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Ramsay Hunt đã thuyên giảm.
Điều trị thuốc
Các liệu pháp kháng virus:
Thuốc kháng virus, như acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir) hoặc valacyclovir (Valtrex)
Corticosteroid, giúp giam sưng, đau
Bắt đầu dùng các loại thuốc này càng sớm càng tốt sẽ giúp cải thiện quá trình phục hồi. Khi các triệu chứng nghiêm trọng, những loại thuốc này có thể được tiêm tĩnh mạch (IV) trong bệnh viện.
Điều trị triệu chứng kèm theo.
Ramsay Hunt RHS cũng có thể là một tình trạng rất đau đớn.
Kiểm soát cơn đau bằng nhiều loại thuốc là rất quan trọng trong quá trình điều trị và ngay cả sau khi phát ban biến mất và cử động khuôn mặt trở lại.
Do bệnh nhân khó nhắm mắt do liệt dây thần kinh mặt nên việc dưỡng ẩm và bôi trơn mắt là rất quan trọng.
Thuốc trị buồn nôn và chóng mặt cũng rất hữu ích trong quá trình điều trị để hỗ trợ phục hồi.
Phục hội chức năng
Nếu liệt mặt còn tồn tại sau khi điều trị, vật lý trị liệu bằng các bài tập mặt có thể giúp cải thiện hoặc kiểm soát các cơ mặt hoặc trâm cứu.
Nếu gặp vấn đề nhắm mắt bởi vì liệt mặt, bác sĩ có thể khuyên nên tiêm botulinum type A (Botox) vào mi mắt trên, cho phép nó đóng kín và bảo vệ mắt.
Thời gian phục hồi
Tùy thuộc vào mức độ thiệt hại, phục hồi dây thần kinh mặt từ hội chứng Ramsay Hunt có thể mất từ vài tuần đến vài tháng. Nếu thiệt hại nghiêm trọng, hoặc nếu điều trị chậm, phục hồi đầy đủ có thể không được tốt.
Không có cách nào để ngăn chặn hội chứng Ramsay Hunt khi đã mắc virus varicella-zoster trong cơ thể.
Tuy nhiên, cách tốt nhất để phòng ngừa chính là giảm nguy cơ nhiễm virus từ việc tiêm thuốc chủng ngừa virus thủy đậu (Varivax) để có thể làm giảm nguy cơ mắc virus.
Vắc-xin này là chủng ngừa ở trẻ em thường xuyên, được chỉ định giữa 12 tháng và 18 tháng tuổi.
Thuốc chủng này cũng đề nghị cho trẻ lớn và người lớn, những người chưa bao giờ bị bệnh thủy đậu. Thuốc chủng ngừa virus thủy đậu ngăn ngừa thủy đậu cho hầu hết mọi người. Nếu bệnh thủy đậu phát triển sau khi tiêm chủng, thường ít nghiêm trọng. Khi đó nguy cơ xuất hiện hội chứng Ramsay Hunt cũng giả theo.
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược Phẩm Mỹ (FDA) cũng đã phê duyệt một loại vắc xin (Zostavax) để giúp ngăn ngừa bệnh zona và các vấn đề khác liên quan đến virus varicella-zoster, như hội chứng Ramsay Hunt ở người lớn 60 tuổi trở lên. Vắc-xin này được dùng một liều tiêm duy nhất, tốt nhất ở cánh tay trên. Các tác dụng phụ thường gặp nhất là đỏ, đau và sưng ngứa nơi tiêm.
Ngoài ra để phòng ngừa nhiễm virus varicella-zoster người dân có thể chủ động phòng ngừa cho bản thân bằng các biện pháp phòng tránh virus chung như:
Giữ gìn vệ sinh cá nhân
Giữ khoảng cách và tránh tiếp xúc với những người có nghi ngờ đang nhiễm bệnh thuỷ đậu, nhất là ở giai đoạn có phỏng nước và phỏng nước chưa khô.
Nâng cao thể trạng đặc biệt với đối tượng người già, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh mạn tính.
Dr. Nguyễn Minh
theo Hiệp hội Tai mũi họng và phẫu thuật Đầu Mặt Cổ Mỹ
Nhs.uk
Cùng một loại vi-rút gây bệnh thủy đậu và bệnh zona, vi-rút varicella zoster (VZV), có thể lây lan và ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt, dây thần kinh điều khiển vận động của mỗi bên mặt. Vi-rút cũng khiến tai nổi ban đỏ nghiêm trọng và đau đớn.
Các triệu chứng của Hội chứng Ramsay Hunt RHS là gì?
Các triệu chứng của Hội chứng Ramsay Hunt RHS đều xảy ra ở cùng một bên mặt nhưng có thể không xảy ra cùng một lúc, bao gồm:- Giảm chuyển động của một bên mặt
- Phát ban đau đớn với mụn nước chứa đầy chất lỏng trên da tai và ống tai, vòm miệng, lưỡi.
- Liệt, yếu cơ mặt cùng bên tai bị ảnh hưởng.
- Nhắm mắt khó khăn.
- Đau tai
- Nghe kém, ù tai
- Chóng mặt
- Khô miệng, khô mắt
- Thay đổi khẩu vị
Kiểm tra và chẩn đoán
Các bác sĩ thường có thể xác định hội chứng Ramsay Hunt dựa trên lịch sử y tế, khám và các dấu hiệu phân biệt của rối loạn này và các triệu chứng khác. Để xác định chẩn đoán, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch từ phát ban trong tai và kiểm tra PCR. Xét nghiệm này có thể phát hiện virus varicella-zoster. Xét nghiệm PCR cũng có thể được thực hiện trên mẫu máu hoặc nước mắt. Tuy nhiên, thử nghiệm dịch từ tai cung cấp kết quả đáng tin cậy hơn.
Nguyên nhân gây ra hội chứng Ramsay Hunt?
Hội chứng Ramsay Hunt RHS gây ra bởi sự tái hoạt động của vi-rút herpes zoster có thể đã gây ra bệnh thủy đậu ở thời thơ ấu. Varicella-zoster cùng chủng virus herpes, bao gồm các vi rút gây lở loét lạnh và herpes sinh dục. Nhiều trong số những loại virus này có thể nằm ẩn trong hệ thống thần kinh sau khi nhiễm đầu tiên và không hoạt động trong nhiều năm trước khi gây ra nhiễm trùng khác.Yếu tố nguy cơ gây hội chứng Ramsay Hunt.
Bất cứ ai bị bệnh thủy đậu có thể phát triển hội chứng Ramsay Hunt.
Nếu hệ thống miễn dịch không tiêu diệt tất cả các virus varicella-zoster trong nhiễm trùng ban đầu, virus có thể kích hoạt lại sau đó và làm lây nhiễm dây thần kinh mặt – gây ra hội chứng Ramsay Hunt. Phản ứng của virus này cũng có thể gây ra các rối loạn khác, bao gồm cả bệnh zona (herpes zoster). Các nhà nghiên cứu không hiểu rõ làm thế nào hay tại sao virus varicella-zoster lại xuất hiện.
RHS xảy ra ở một trong số 20.000 người mỗi năm, thường ở người lớn tuổi nhưng hiếm khi xảy ra ở trẻ em. Nó có thể ảnh hưởng đến nam giới và phụ nữ như nhau.
Hội chứng Ramsay Hunt có lây không?
Hội chứng Ramsay Hunt không lây nhiễm.Nhưng nếu người mắc bệnh này, điều đó có nghĩa là đã nhiễm vi-rút varicella-zoster. Vi-rút có thể lây lan nếu ai đó tiếp xúc với chất lỏng từ mụn nước hình thành ở người bị ảnh hưởng. Nó rất có thể gây ra bệnh thủy đậu ở những người chưa bao giờ mắc bệnh hoặc tiêm vắc-xin thủy đậu. Hội chứng Ramsay Hunt có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở những người có hệ thống miễn dịch bị tổn thương. Bạn nên tránh một số nhóm người nhất định cho đến khi vết phồng rộp của bạn đóng vảy.Nhóm những người có thể suy yếu dễ nguy cơ nhiễm bệnh cần lưu lý tránh xa các trường hợp nghi bệnh gồm:
Những người chưa bao giờ bị thủy đậu hoặc đã tiêm vắc-xin thủy đậu.
Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu.
trẻ sơ sinh.
người mang thai.
Các biến chứng của hội chứng Ramsay Hunt
Nếu được điều trị trong vòng bảy ngày kể từ ngày đầu tiên, hầu hết những người bị hội chứng Ramsay Hunt không có biến chứng lâu dài. Tuy nhiên trong một số trường hợp, ngay cả với điều trị kịp thời, Ramsay Hunt có thể gây ra mất thính lực vĩnh viễn và liệt mặt.Các biến chứng khác có thể có của hội chứng Ramsay Hunt bao gồm:
Bất thường trên khuôn mặt.
Một vấn đề được gọi là mặt chuyển động bất thường có thể phát triển nếu các nhiễm trùng nghiêm trọng thiệt hại dây thần kinh mặt và dây thần kinh phát triển trở lại không đúng chỗ. Điều này có thể gây ra dây thần kinh phản ứng không phù hợp, chẳng hạn như chớp mắt hay chảy nước mắt khi đang nói chuyện, cười hoặc nhai.
Tổn thương mắt bị.
Liệt mặt được gây ra bởi hội chứng Ramsay Hunt có thể gây khó đóng mí mắt ở phía bên mặt ảnh hưởng. Đóng mí mắt không hoàn toàn có thể dẫn đến thiệt hại mặt trước của mắt (giác mạc). Điều này thiệt hại này có thể gây đau mắt và mờ mắt.
Tổn thương các phần khác của cơ thể.
Trong trường hợp hiếm hoi, zoster virus thủy đậu có thể lan sang các dây thần kinh khác, hoặc đến não hoặc tủy sống, gây đau đầu, đau lưng, thờ ơ và yếu chân tay.
Đau dây thần kinh.
Đau dây thần kinh sau tổn thương thần kinh do virus có thể phát triển như là kết quả của tổn thương sợi thần kinh. Sợi thần kinh bị hư hỏng không thể gửi tin nhắn từ da đến não như thường làm. Thay vào đó, các thông tin trở nên bối rối và phóng đại, gây ra đau đớn có thể kéo dài lâu sau khi các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Ramsay Hunt đã thuyên giảm.
Điều trị Hội chứng Ramsay Hunt
Bao gồm:Điều trị thuốc
Các liệu pháp kháng virus:
Thuốc kháng virus, như acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir) hoặc valacyclovir (Valtrex)
Corticosteroid, giúp giam sưng, đau
Bắt đầu dùng các loại thuốc này càng sớm càng tốt sẽ giúp cải thiện quá trình phục hồi. Khi các triệu chứng nghiêm trọng, những loại thuốc này có thể được tiêm tĩnh mạch (IV) trong bệnh viện.
Điều trị triệu chứng kèm theo.
Ramsay Hunt RHS cũng có thể là một tình trạng rất đau đớn.
Kiểm soát cơn đau bằng nhiều loại thuốc là rất quan trọng trong quá trình điều trị và ngay cả sau khi phát ban biến mất và cử động khuôn mặt trở lại.
Do bệnh nhân khó nhắm mắt do liệt dây thần kinh mặt nên việc dưỡng ẩm và bôi trơn mắt là rất quan trọng.
Thuốc trị buồn nôn và chóng mặt cũng rất hữu ích trong quá trình điều trị để hỗ trợ phục hồi.
Phục hội chức năng
Nếu liệt mặt còn tồn tại sau khi điều trị, vật lý trị liệu bằng các bài tập mặt có thể giúp cải thiện hoặc kiểm soát các cơ mặt hoặc trâm cứu.
Nếu gặp vấn đề nhắm mắt bởi vì liệt mặt, bác sĩ có thể khuyên nên tiêm botulinum type A (Botox) vào mi mắt trên, cho phép nó đóng kín và bảo vệ mắt.
Thời gian phục hồi
Tùy thuộc vào mức độ thiệt hại, phục hồi dây thần kinh mặt từ hội chứng Ramsay Hunt có thể mất từ vài tuần đến vài tháng. Nếu thiệt hại nghiêm trọng, hoặc nếu điều trị chậm, phục hồi đầy đủ có thể không được tốt.
Phòng ngừa Hội chứng Ramsay Hunt
Không có cách nào để ngăn chặn hội chứng Ramsay Hunt khi đã mắc virus varicella-zoster trong cơ thể.Tuy nhiên, cách tốt nhất để phòng ngừa chính là giảm nguy cơ nhiễm virus từ việc tiêm thuốc chủng ngừa virus thủy đậu (Varivax) để có thể làm giảm nguy cơ mắc virus.
Vắc-xin này là chủng ngừa ở trẻ em thường xuyên, được chỉ định giữa 12 tháng và 18 tháng tuổi.
Thuốc chủng này cũng đề nghị cho trẻ lớn và người lớn, những người chưa bao giờ bị bệnh thủy đậu. Thuốc chủng ngừa virus thủy đậu ngăn ngừa thủy đậu cho hầu hết mọi người. Nếu bệnh thủy đậu phát triển sau khi tiêm chủng, thường ít nghiêm trọng. Khi đó nguy cơ xuất hiện hội chứng Ramsay Hunt cũng giả theo.
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược Phẩm Mỹ (FDA) cũng đã phê duyệt một loại vắc xin (Zostavax) để giúp ngăn ngừa bệnh zona và các vấn đề khác liên quan đến virus varicella-zoster, như hội chứng Ramsay Hunt ở người lớn 60 tuổi trở lên. Vắc-xin này được dùng một liều tiêm duy nhất, tốt nhất ở cánh tay trên. Các tác dụng phụ thường gặp nhất là đỏ, đau và sưng ngứa nơi tiêm.
Ngoài ra để phòng ngừa nhiễm virus varicella-zoster người dân có thể chủ động phòng ngừa cho bản thân bằng các biện pháp phòng tránh virus chung như:
Giữ gìn vệ sinh cá nhân
Giữ khoảng cách và tránh tiếp xúc với những người có nghi ngờ đang nhiễm bệnh thuỷ đậu, nhất là ở giai đoạn có phỏng nước và phỏng nước chưa khô.
Nâng cao thể trạng đặc biệt với đối tượng người già, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh mạn tính.
Dr. Nguyễn Minh
theo Hiệp hội Tai mũi họng và phẫu thuật Đầu Mặt Cổ Mỹ
Nhs.uk
