Hướng dẫn về tăng động giảm chú ý ADHD ở người lớn
Post date: 20/08/2022
Triệu chứng, nghề nghiệp
Triển vọng cho người mắc ADHD
ADHD cũng ảnh hưởng đến người lớn
Rối loạn tăng động giảm chú ý không chỉ giới hạn ở trẻ em - 30% đến 70% trẻ ADHD tiếp tục có các triệu chứng khi chúng lớn lên. Ngoài ra, những người chưa từng được chẩn đoán khi còn nhỏ có thể phát triển các triệu chứng rõ ràng hơn khi trưởng thành, gây rắc rối trong công việc hoặc trong các mối quan hệ. Nhiều người lớn không nhận ra mình mắc chứng tăng động giảm chú ý ADHD, khiến họ hoang mang về lý do tại sao cuộc sống và mục tiêu của họ dường như tuột khỏi tầm tay.
1. Dấu hiệu của ADHD ở người lớn: Đi muộn
ADHD ở người lớn có một chút khác biệt so với trẻ em. Người lớn có thể thường xuyên đi làm muộn hoặc các sự kiện quan trọng. Người lớn có thể nhận ra rằng sự đi trễ của họ đang làm xói mòn mục tiêu của họ, nhưng dường như họ không thể đến đúng giờ.2. Dấu hiệu của ADHD ở người lớn: Lái xe mạo hiểm
Một trong những điểm nổi bật của tăng động giảm chú ý ADHD là khó giữ tâm trí của bạn tập trung trong công việc đang làm. Điều đó gây rắc rối cho thanh thiếu niên và người lớn khi họ ngồi sau tay lái của phương tiện giao thông. Các nghiên cứu cho thấy những người mắc chứng tăng động giảm chú ý ADHD có khi khó kiểm soát cảm xúc và bốc đồng sẽ nhiều khả năng chạy quá tốc độ, gây tai nạn và mất bằng lái xe.3. Dấu hiệu của ADHD ở người lớn: Mất tập trung
Người lớn mắc chứng tăng động giảm chú ý ADHD có thể gặp khó khăn khi sắp xếp thứ tự ưu tiên, bắt đầu và hoàn thành công việc. Họ có xu hướng sống vô tổ chức, bồn chồn và dễ bị phân tâm. Một số người bị ADHD khó tập trung khi đọc. Việc không có khả năng tập trung và hoàn thành nhiệm vụ có thể làm chệch hướng học tập sự nghiệp, tham vọng và các mối quan hệ.4. Các dấu hiệu của ADHD ở người lớn: bùng phát
Người lớn mắc chứng ADHD có thể gặp vấn đề với khả năng tự kiểm soát. Điều này có thể dẫn đến:Khó kiểm soát cơn tức giận
Hành vi bốc đồng
Suy nghĩ thô lỗ hoặc xúc phạm
5. Dấu hiệu của ADHD ở người lớn: Hyperfocus - phân tâm
Một số người lớn bị ADHD có thể tập trung chăm chú vào những thứ họ thích hoặc cảm thấy thú vị - khả năng lấy nét siêu nét. Nhưng họ phải vật lộn để chú ý đến những nhiệm vụ khiến họ phải gánh vác. Rắc rối là nhiều công việc cần thiết để thành công trong cuộc sống hàng ngày đều buồn tẻ, từ lập danh sách tạp hóa cho đến lưu trữ tài liệu tại nơi làm việc. Những người mắc chứng ADHD có xu hướng bỏ những công việc nhàm chán để chuyển sang những hoạt động thú vị hơn.
6. Đa nhiệm hay ADHD?
Ngày nay, có vẻ như mọi người đều mắc tăng động giảm chú ý ADHD, khi chúng ta phản hồi tin nhắn văn bản, email, cuộc gọi và môi trường làm việc có nhịp độ nhanh. Mặc dù tất cả những điều này có thể gây mất tập trung, nhưng hầu hết mọi người đều cố gắng tập trung vào những trách nhiệm quan trọng. Ở những người bị ADHD, sự phân tâm cản trở việc hoàn thành các nhiệm vụ quan trọng ở nhà và tại nơi làm việc.
7. ADHD hoặc cái gì đó khác?
Nếu bạn thường xuyên bồn chồn và khó tập trung, đừng vội kết luận rằng bạn bị ADHD. Các triệu chứng này cũng phổ biến trong các bệnh lý khác. Khả năng tập trung kém là một dấu hiệu kinh điển của bệnh trầm cảm. Sự bồn chồn hoặc lo lắng có thể cho thấy ở bệnh cường giáp - khi mà tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc chứng rối loạn lo âu.
Hãy để các bác sĩ và chuyên gia kiểm tra chính xác xem bạn có phải là ADHD hay không.
8. Nguyên nhân nào gây ra ADHD?
Ở những người bị ADHD, các chất hóa học trong não được gọi là chất dẫn truyền thần kinh ít hoạt động hơn trong các vùng não kiểm soát sự chú ý. Các nhà nghiên cứu không biết chính xác nguyên nhân gây ra sự mất cân bằng hóa học này, nhưng họ cho rằng gen có thể đóng một vai trò nào đó, bởi vì ADHD thường xảy ra trong các gia đình. Các nghiên cứu cũng đã liên kết ADHD với việc tiếp xúc với thuốc lá và rượu trước khi sinh.
9. Một lợi thế tiến hóa?
Một biến thể di truyền gây ra các đặc điểm giống ADHD phổ biến hơn ở các dân tộc du mục trên thế giới. Các nhà nghiên cứu cho rằng những đặc điểm như hành vi bốc đồng, thích tìm kiếm sự mới lạ và không thể đoán trước có thể giúp những người du mục truy tìm thức ăn và các nguồn tài nguyên khác. Vì vậy, những phẩm chất tương tự khiến việc trở nên xuất sắc trong công việc bàn giấy là một lợi thế đối với tổ tiên du mục.
10. Chẩn đoán ADHD ở người lớn
Nhiều người lớn không biết rằng họ bị ADHD cho đến khi họ nhận được sự giúp đỡ cho một vấn đề khác, chẳng hạn như lo lắng hoặc trầm cảm. Thảo luận về những thói quen kém, những rắc rối trong công việc hoặc những xung đột trong hôn nhân thường cho thấy ADHD có lỗi. Để xác định chẩn đoán, chứng rối loạn này phải xuất hiện trong thời thơ ấu, ngay cả khi nó chưa bao giờ được chẩn đoán. Xem xét lại học bạ hoặc trò chuyện với người thân có thể ghi lại các vấn đề thời thơ ấu, chẳng hạn như kém tập trung và tăng động.
11. Kiểm tra ADHD
Trong quá trình đánh giá ADHD, một số chuyên gia sức khỏe tâm thần sử dụng các bài kiểm tra tâm lý thần kinh. Chúng có thể bao gồm các bài kiểm tra tính giờ, dựa trên máy tính để đo lường sự chú ý và kỹ năng giải quyết vấn đề. Xét nghiệm tâm lý thần kinh không cần thiết để chẩn đoán, nhưng nó có thể làm sáng tỏ ADHD ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của một người như thế nào. Nó cũng có thể phát hiện ra các tình trạng cùng tồn tại, chẳng hạn như khuyết tật học tập.
12. Các biến chứng của ADHD ở người lớn
Đối mặt với các triệu chứng của ADHD ở tuổi trưởng thành có thể khiến bản thân bạn khó chịu. Đồng thời, nhiều người lớn mắc chứng ADHD phải vật lộn với chứng trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Họ cũng có nhiều khả năng hút thuốc hoặc lạm dụng ma túy hơn. Những người bị ADHD có thể hạn chế những vấn đề này bằng cách tìm cách điều trị thích hợp.
13. Thuốc điều trị ADHD
Các loại thuốc phổ biến nhất cho ADHD là chất kích thích. Có vẻ mỉa mai rằng những người bồn chồn hoặc hiếu động lại nhận được sự trợ giúp từ các chất kích thích. Những loại thuốc này có thể làm tăng khả năng tập trung và hạn chế tình trạng mất tập trung bằng cách tinh chỉnh các mạch não ảnh hưởng đến sự chú ý. Nếu chất kích thích không đủ giúp ích, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm để ổn định tâm trạng hoặc chất ức chế tái hấp thu norepinephrine có chọn lọc, chẳng hạn như atomoxetine, có thể giúp kiểm soát các hành vi bốc đồng.
14. Thuốc ADHD hiệu quả như thế nào?
Đã có ít nghiên cứu về thuốc điều trị tăng động giảm chú ý ADHD ở người lớn hơn ở trẻ em, nhưng nghiên cứu cho đến nay đầy hứa hẹn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người lớn dùng chất kích thích có ít triệu chứng ADHD hơn - và một số người có thể cảm thấy họ có thể tập trung tốt hơn trong vòng khoảng 30 phút.
Thuốc điều trị tăng động giảm chú ý tập trung nhiều vào điều trị triệu chứng của bệnh và đôi khi tạo ra các triệu chứng dội ngược làm cho bệnh vượt qua tầm kiểm soát. Việc tiến hành dùng thuốc và ngừng dùng thuốc cần phải cân nhắc kỹ và có giám sát của bác sĩ.
15. Tư vấn cho người ADHD
Hầu hết người lớn bị ADHD cải thiện khi họ bắt đầu dùng thuốc, nhưng họ có thể tiếp tục vật lộn với thói quen kém và lòng tự trọng thấp. Tư vấn cho ADHD tập trung vào việc sắp xếp tổ chức, thiết lập các thói quen hữu ích, sửa chữa các mối quan hệ và cải thiện các kỹ năng xã hội. Có bằng chứng cho thấy liệu pháp nhận thức-hành vi đặc biệt hữu ích trong việc quản lý các vấn đề của cuộc sống hàng ngày có liên quan đến ADHD.
16. Người lớn bị ADHD trong công việc
Giữ lại một công việc có thể là khó khăn đối với những người mắc tăng động giảm chú ý ADHD. Họ thường gặp khó khăn khi chia nhỏ nhiệm vụ và làm theo chỉ dẫn, luôn ngăn nắp và thực hiện đúng thời hạn. Họ cũng dễ mắc lỗi đi trễ và bất cẩn. Trong một cuộc khảo sát quốc gia, chỉ một nửa số người lớn mắc chứng ADHD được làm việc toàn thời gian, so với 72% người lớn không mắc chứng rối loạn này. Những người bị ADHD cũng có xu hướng kiếm được ít tiền hơn so với các đồng nghiệp của họ.
17. Huấn luyện việc làm cho người ADHD
Những người bị ADHD có thể cải thiện hiệu suất công việc của họ bằng cách huấn luyện hoặc được cố vấn. Người cố vấn sẽ giúp về các kỹ năng tổ chức, chẳng hạn như ghi chép, lập kế hoạch hàng ngày và sắp xếp thứ tự ưu tiên cho danh sách việc cần làm. Một không gian làm việc yên tĩnh và ít phiền nhiễu có thể hữu ích. ADHD là tình trạng khuyết tật theo Đạo luật Người khuyết tật Hoa Kỳ. Điều này có nghĩa là người sử dụng lao động phải thực hiện các điều chỉnh để hỗ trợ nhu cầu của người lao động.
18. ADHD người lớn và hôn nhân
ADHD có thể phá hoại hôn nhân và các mối quan hệ khác. Tình trạng này khiến bạn khó nhớ các cam kết xã hội, ngày sinh nhật hoặc ngày kỷ niệm, hoàn thành công việc gia đình và thanh toán hóa đơn đúng hạn. Người lớn mắc chứng ADHD có thể dễ mất bình tĩnh hoặc có hành vi liều lĩnh. Điều này dẫn đến tỷ lệ ly thân và ly hôn cao hơn.
19. Huấn luyện cuộc sống cho ADHD
Giống như việc có một người cố vấn ở nơi làm việc, một số người ADHD được hưởng lợi từ việc có một huấn luyện viên cho cuộc sống hàng ngày. Huấn luyện nói chung là một bổ sung cho tư vấn tâm lý chính thức hơn.
Người cố vấn giúp bệnh nhân áp dụng các kỹ năng mới học được vào các tình huống thực tế, dù là tổ chức tại nhà hay lập kế hoạch cho một chuyến đi.
20. Kỹ năng tổ chức cho ADHD
Các ứng dụng "tổ chức" trên điện thoại thông minh có thể đặc biệt hữu ích cho những người mắc chứng ADHD. Sử dụng một ứng dụng để tạo danh sách việc cần làm mới mỗi tối và bạn sẽ luôn có nó trên điện thoại của mình. Giữ cho danh sách của bạn có tổ chức bằng cách sử dụng bốn danh mục: cuộc gọi, email, nhiệm vụ và việc vặt. Các ứng dụng khác có thể giúp bạn cập nhật lịch biểu của mình, vì vậy bạn sẽ không bỏ lỡ các sự kiện quan trọng.
21.Thực phẩm và người lớn mắc chứng ADHD
Một số chuyên gia tin rằng thực phẩm cung cấp năng lượng chất lượng cho não có thể làm giảm các triệu chứng của ADHD. Thực phẩm giàu protein, bao gồm các loại hạt, thịt, đậu và trứng, có thể cải thiện khả năng tập trung. Thay thế các loại tinh bột đơn giản bằng các loại tinh bột phức tạp, như mì ống nguyên hạt hoặc gạo lứt, có thể giúp ngăn chặn tâm trạng thất thường và ổn định mức năng lượng.
Mẹo ăn kiêng cho người lớn mắc chứng ADHD
22. Đường có làm trầm trọng hơn ADHD không?
Ý kiến cho rằng đường khiến mọi người trở nên hiếu động là phổ biến, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy đồ ngọt gây ra ADHD hoặc làm cho các triệu chứng của bệnh trầm trọng hơn. Nghiên cứu ở trẻ em chỉ ra rằng chuyển sang một chất thay thế đường, chẳng hạn như aspartame, không làm giảm các triệu chứng của ADHD.
23. Triển vọng cho người lớn mắc chứng ADHD
Người lớn mắc ADHD không phát triển nhanh hơn tình trạng này, nhưng nhiều người học cách quản lý nó thành công. Điều trị lâu dài có thể giảm bớt các vấn đề ở nhà và tại nơi làm việc, đưa bệnh nhân đến gần hơn với gia đình và mục tiêu nghề nghiệp của họ.
Bs Nguyễn Thị Ngọc Minh
